Endometrioza jest schorzeniem związanym z układem hormonalnym, głównie z gospodarką estrogenów.
Zaobserwowano, że poszczególne etapy cyklu miesięcznego oraz okresy życia kobiet związane są z różnymi odczuciami ze strony przewodu pokarmowego. Wynika to z poziomów hormonów naturalnie produkowanych przez organizm, ale także ze stosowanych leków np. hormonalnej terapii zastępczej.
Pacjentki z endometriozą mają również często dolegliwości zespołu jelita drażliwego (IBS), co więcej hormonoterapia może nasilać dolegliwości związane z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Dlaczego?
- Hormony płciowe wpływają na mechanizmy regulacyjne osi mózgowo-jelitowej zaangażowane w fizjologię zespołu jelita drażliwego (IBS),
- Hormony mogą przyczyniać się do zmiany funkcji odpornościowej jelit.
Organizm człowieka jest szeregiem układów, reakcji, w którym czasem pozytywne efekty leczenia danego schorzenia mogą (ale nie muszą!) nieść ze sobą też pewne negatywne objawy.
Estrogeny, jelita, endometrioza
Estrobolome jest zbiorem genów w mikrobiomie jelitowym, które są zaangażowane w metabolizm estrogenów i może mieć wpływ na przebieg endometriozy.
Mikrobiom jelitowy reguluje metabolizm estrogenów między innymi poprzez β-glukuronidazę. Bakterie obecne w jelitach wydzielają β-glukuronidazę, która jest odpowiedzialna za dekoniugację estrogenów do ich aktywnych form.
Rola estrobolomu i β-glukuronidazy w endometriozie nie jest do końca poznana i wymaga dalszych badań.
Przypuszcza się, że zmieniona aktywność estrobolomu jest zależna od bakterii jelitowych a zwiększona ekspresja enzymu β-glukoronidazy sprzyja stwarzaniu hiperestrogennego środowiska, które zwiększa ryzyko lub sprzyja rozwojowi endometriozy. Bakterie takie jak Bacteroides, Bifidobacterium, Escherichia i Lactobacillus, wykazują większą aktywność w produkcji β-glukuronidazy. Ponadto według badań poziomy bakterii rodzaju Escherichia są istotnie wyższe w stolcu pacjentek z endometriozą.
Jaki wpływ ma dieta na aktywność estrobolomu ?
Odpowiedź na to pytanie wymaga jeszcze wielu badań. Do tej pory zauważono, że:
1) dieta wysokobłonnikowa może wpływać na stężenia estradiolu poprzez oddziaływanie na krążenie jelitowo-wątrobowe estrogenów. Dzieję się tak dzięki:
– obniżeniu aktywności β-glukuronidazy. To enzym, który jest produkowany przez bakterie beztlenowe w jelitach. Jeśli aktywność β-glukuronidazy jest mniejsza to estrogeny wydalane są z żółcią do światła przewodu pokarmowego i nie są ponownie absorbowane np. z jelit do środowiska otrzewnej, endometrium na drodze krążenia.
– wiązanie estrogenów przez błonnik pokarmowych oraz szybsze ich usuwanie z organizmu poprzez wzmożoną perystaltykę jelit.
(więcej o diecie bogatej w błonnik przeczytasz klikając w moje link -> dieta bogata w błonnik
2) leczenie analogami gonadoliberyny (GnRH) wpływa na zwiększenie liczby bakterii Staphylococcaceae, Streptococcaceae i Enterobacteriaceae, a zmniejsza liczbę „dobrych bakterii”, do których należą pałeczki kwasu mlekowego. Taka zależność może być powiązana z dolegliwościami jelitowymi u pacjentek z endometriozą.
3) Na mikrobiotę jelit wpływają również:
- probiotyki
- prebiotyki
- synbiotyki
Dieta oraz suplementacja tymi składnikami może poprawić samopoczucie pacjentek z endometriozą, dolegliwościami jelitowymi, ale też zahamować rozwój tego schorzenia.
Gdzie możemy je znaleźć?
- probiotyki – głównie w sfermentowanych produktach mlecznych, kiszonych warzywach i owocach, wypiekach na zakwasie,
- prebiotyki – cykoria, por, szparagi, karczochy, banany, cebula, czosnek,
- synbiotyki – preparaty pre- i probiotyku wykazująca efekt synergistyczny.
Zmiany w poziomach krążących estrogenów w organizmie mogą przyczynić się nie tylko do rozwoju endometriozy, ale również:
- otyłości,
- zespołu metabolicznego,
- niektórych nowotworów,
- przerostu endometrium,
- zespołu policystycznych jajników,
- chorób sercowo-naczyniowych
Temat wpływu diety oraz suplementacji ukierunkowanej na wsparcie metabolizmu estrogenów wymaga dalszych badań. Obecne wyniki dają obiecujące perspektywy we wsparciu terapii i poprawy samopoczucia pacjentek z endometriozą i adenomiozą również w obszarze dolegliwości jelitowych.
Chcesz dowiedzieć się więcej, jak modyfikacja diety mogłaby pomóc? Zapraszam do kontaktu https://www.smakfit.pl/kontakt/
BIBLIOGRAFIA:
- Leonardi M., et al: Endometriosis and the microbiome: a systematic review. BJOG: an International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 2019
- Jiang I, Yong P. et al: Intricate Connections between the Microbiota and Endometriosis International. Journal of Molecular Sciences, 2021
- Maksym R., Baranowski W.: Etiopatogeneza endometriozy – geny czy środowisko? Monografie po dyplomie, nr 01 (CZERWIEC), 2021
- Salliss ME., The role of gut and genital microbiota and the estrobolome in endometriosis, infertility and chronic pelvic pain. Human Reproduction Update, 2021
- Macfarlane S., Macfarlane G.T., Cummings J.H.: Review article: prebiotics in the gastrointestinal tract. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 2006
- Uchida M.: Effects of Lactobacillus gasseri OLL2809 on the Induced Endometriosis in Rats. Food & Nutrition Science Regular Papers, 2013
